Sektor energetyczny, dostosowujący swoją strukturę i kształt do gwałtownie zachodzących przemian technologicznych i ekonomicznych, od momentu objęcia go regulacją wspólnotową[1], raz po raz staje wobec konieczności wdrożenia nowych przepisów. Po implementacji przełomowych aktów prawnych ujętych w tzw. pakiety energetyczne, które doprowadziły do istotnych zmian na rynku, zwłaszcza dzięki wprowadzeniu reguł rozdziału działalności sieciowej od sprzedaży i obrotu energią, jak również działalności dystrybucyjnej od przesyłowej, Unia Europejska [dalej: „UE”] wciąż zmierza w kierunku bardziej płynnego, i internacjonalnego rynku energii. Dokumenty unijne stopniowo poszerzają również zakres ochrony odbiorcy energii, w szczególności odbiorcy końcowego w gospodarstwie domowym.

W świetle powyższego, tzw. pakiet zimowy UE, a więc zestaw proponowanych przez Komisję Europejska [dalej: „KE”] rozwiązań dla rynku energii, przedstawiony 30 listopada 2016 r., jawi się jako kontynuacja obranej już wiele lat temu ścieżki prawodawczej. Pomimo akcentowanego przez polską opinię publiczną postulatu ograniczenia możliwości udzielania pomocy publicznej przez państwa członkowskie instalacjom wytwórczym emitującym powyżej 550g CO²/kWh, hasłami przewodnimi pakietu są: efektywność energetyczna (Energy efficiency first), utrzymanie przez UE pozycji lidera w zakresie odnawialnych źródeł energii (World leader in renewables) oraz transparentna propozycja dla konsumentów – odbiorców końcowych (Fair deal for consumers). Pakiet zimowy to, prócz wielu setek stron dokumentów o charakterze programowym, propozycje aktów prawa wtórnego UE, takich jak: rozporządzenie dotyczącego wewnętrznego rynku energii, rozporządzenie dla systemu zarządzania unią energetyczną, zmiana dyrektywy o efektywności energetycznej (2012/27/UE), zmiana dyrektywy o charakterystyce energetycznej budynków (2010/31/UE), zmiana dyrektywy o wspieraniu OZE (2009/28/WE), oraz komunikaty KE, którym przyznać możemy rangę tzw. soft law.

Niniejsze opracowanie ma na celu przybliżenie jednej z prerogatyw pakietu zimowego, a więc wizji odbiorcy końcowego na rynku energii elektrycznej zdefiniowanej w proponowanych przez KE aktach prawodawczych, analizę słuszności przyjętych celów i założeń, obecnego stanu ich wdrożenia, jak również zdiagnozowanie niezbędnych zmian w procesie tworzenia oraz stosowania prawa w Polsce dla wdrożenia przedstawionej wizji w życie. Niezbędne będzie również dokonanie krótkiego przeglądu dotychczasowych uregulowań dotyczących pozycji odbiorcy końcowego w dokumentach unijnych.

Dla zachowania przejrzystości przekazu zaznaczyć należy, że pod pojęciem odbiorcy końcowego, w rozumieniu nadanym mu przez prawo unijne, kryją się zarówno przedsiębiorcy zużywający energię na swoje własne potrzeby niezwiązane z działalnością gospodarczą lub zawodową, jak również odbiorcy końcowi w gospodarstwie domowym (których można sprowadzić do pojęcia konsumenta, w znaczeniu nadanym mu przez polski Kodeks cywilny).

[1] Polityka energetyczna, należy w świetle art. 4 ust 2 lit. 1 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej do kompetencji dzielonych pomiędzy państwa członkowskie a Unię.